Spandex là gì mà lại trở thành một phần không thể thiếu trong ngành dệt may hiện đại? Spandex có độ co giãn tuyệt vời và độ bền cao. Chất vải này được ứng dụng linh hoạt trong hàng triệu sản phẩm thời trang toàn cầu. Thời trang Canifa sẽ cùng bạn khám phá từ bản chất, quy trình sản xuất đến các ứng dụng thực tế của loại vải.
Vải spandex là gì?
Spandex là sợi tổng hợp có khả năng co giãn vượt trội. Có thể kéo giãn 5–8 lần và vẫn phục hồi hình dạng ban đầu. Spandex còn được gọi bằng nhiều cái tên như elastane, lycra (tên thương mại do DuPont phát triển). Loại vải này hiếm khi được dùng đơn lẻ. Spandex thường pha với cotton, polyester hoặc len để tăng độ co giãn.
Quy trình sản xuất vải elastane
Để hiểu rõ spandex là gì, bạn cần xem xét quy trình sản xuất phức tạp. Quy trình này tuy phức tạp nhưng rất khoa học và hiệu quả. Dưới đây là các bước chính trong quy trình tạo ra elastane:
Tạo ra prepolymer
Bước đầu tiên trong quy trình sản xuất spandex là tạo hợp chất trung gian gọi là prepolymer. Tiền chất này quyết định độ bền và tính đàn hồi của sợi. Prepolymer hình thành từ phản ứng giữa macroglycol và diisocyanate.
Macroglycol là chất lỏng nặng, diisocyanate có hoạt tính rất cao. Phản ứng diễn ra trong điều kiện kiểm soát nghiêm ngặt về nhiệt độ và tỉ lệ. Mục tiêu là đảm bảo chất lượng đồng đều cho lô sợi sản xuất.
Tạo dung dịch kéo sợi
Sau khi thu được prepolymer, hợp chất này được hòa tan trong dung môi thích hợp để tạo thành dung dịch kéo sợi. Đây là một bước trung gian không thể thiếu trước khi bắt đầu quy trình tạo hình sợi. Dung môi được chọn để pha loãng hợp chất trong quá trình sản xuất sợi.
Đặc tính bay hơi nhanh giúp sợi mau khô ở bước tiếp theo. Dung dịch cần độ nhớt ổn định để đảm bảo quá trình đùn diễn ra suôn sẻ. Sợi hình thành đều, không đứt gãy khi qua thiết bị spinneret.
Quay sợi
Đây là giai đoạn quan trọng để tạo hình sợi spandex từ dung dịch kéo sợi. Hỗn hợp lỏng được đưa qua spinneret, thiết bị gồm các lỗ nhỏ như đầu vòi tạo sợi. Các dòng dung dịch mảnh được phun vào buồng khí nóng. Tại đây, dung môi nhanh chóng bay hơi, để lại sợi polymer khô có kích thước cực nhỏ. Quá trình cần kiểm soát nhiệt độ, tốc độ khí và độ ẩm để tránh sợi giòn hoặc dính.
Tạo ra sợi Spandex
Sợi polymer khô ban đầu vẫn còn yếu và chưa ổn định. Bạn cần kéo giãn thêm để tăng độ bền và đàn hồi. Bước kéo sợi giúp phân bố lại cấu trúc phân tử bên trong sợi. Cấu trúc mới tạo nên khả năng co giãn đặc trưng của spandex. Công nhân thu sợi vào các ống cuộn lớn để chuẩn bị xử lý hoàn tất. Nhà sản xuất có thể chuyển sợi sang pha trộn với các loại sợi khác.
Xử lý sợi vải
Quá trình xử lý bổ sung diễn ra sau khi sợi được tạo thành. Các bước này cải thiện độ mịn, tính ổn định và khả năng kết hợp với sợi khác. Một số sợi được xử lý nhiệt để định hình và ổn định cấu trúc.
Nhà sản xuất có thể phủ hóa chất chống tĩnh điện, tăng độ mềm và độ bám màu. Các chất hoàn tất sử dụng ở bước này thường an toàn và không gây độc hại. Đặc tính thân thiện với da giúp phù hợp cho đồ thể thao và nội y.
Kiểm tra chất lượng vải
Các mẫu sợi spandex phải trải qua quy trình kiểm tra nghiêm ngặt. Các yếu tố cần đánh giá gồm:
- Độ đàn hồi: khả năng kéo giãn và phục hồi sau khi bị giãn.
- Độ bền kéo: chịu được lực tác động trong quá trình giặt và mặc.
- Khả năng phục hồi hình dạng: sau nhiều lần co giãn, sợi có trở lại hình dáng ban đầu không.
- Khả năng kết hợp với sợi khác: có bị tách lớp, trơn trượt khi pha không.
Ưu, nhược điểm sợi spandex là gì?
Việc tìm hiểu spandex là gì cần xem xét cả ưu và nhược điểm của vải. Người dùng nên đánh giá kỹ trước khi lựa chọn sử dụng loại vải này.
Ưu điểm
Spandex luôn đứng đầu danh sách các loại vải co giãn tốt nhất hiện nay. Loại sợi này sở hữu hàng loạt lợi thế đáng chú ý:
- Độ co giãn vượt trội: Spandex có thể kéo dài đến 5–8 lần chiều dài ban đầu và trở lại nguyên trạng ban đầu mà không bị giãn vĩnh viễn. Đây là lý do khiến nó trở thành “trái tim” của các loại quần áo thể thao, yoga, đồ bơi hoặc đồ lót.
- Chất vải mềm nhẹ, thoải mái: Sờ vào bề mặt vải spandex, bạn sẽ cảm nhận được sự mịn màng, trơn mượt rất dễ chịu. Khi mặc, vải ôm sát cơ thể mà vẫn dễ vận động, không tạo cảm giác gò bó.
- Ít gây kích ứng da: Do bề mặt trơn và thành phần sợi ổn định, spandex phù hợp cả với người có làn da nhạy cảm. Spandex pha với cotton hoặc poly tạo ra lựa chọn lý tưởng cho đồ lót và đồ mặc sát da.
- Khả năng chống tĩnh điện: Vải spandex có khả năng ngăn hiện tượng bám dính do tĩnh điện – một đặc điểm rất hữu ích khi mặc trong mùa lạnh hoặc thời tiết hanh khô.
Nhược điểm
Spandex dù có nhiều ưu điểm vẫn không phải chất liệu hoàn hảo. Spandex dù có nhiều ưu điểm vẫn không phải chất liệu hoàn hảo.
- Khả năng thấm hút mồ hôi kém: So với cotton hay viscose, spandex không hấp thụ mồ hôi tốt. Vì vậy, nếu không được pha với sợi khác, vải có thể gây bí bách, nhất là trong thời tiết nóng ẩm.
- Nhạy cảm với nhiệt và hóa chất: Spandex dễ bị tổn thương khi tiếp xúc với chất tẩy mạnh, nhiệt độ cao hoặc nước nóng. Nếu giặt không đúng cách, vải có thể bị mất độ đàn hồi, xỉn màu hoặc ố vàng sau một thời gian sử dụng.
- Không thân thiện với môi trường: Là sợi tổng hợp, spandex không phân hủy sinh học. Quá trình sản xuất cũng tạo ra vi nhựa và khí thải, góp phần gây ô nhiễm nếu không có biện pháp xử lý.
Các loại vải spandex phổ biến
Khi được hỏi spandex là chất liệu gì, không thể không nhắc đến các biến thể phổ biến nhờ sự pha trộn linh hoạt:
Vải cotton spandex
Vải cotton spandex là loại vải được dệt từ sợi cotton tự nhiên pha thêm một tỷ lệ nhỏ spandex (thường 3–10%) để tăng độ co giãn. Sự kết hợp giữa cotton thiên nhiên và spandex tạo nên loại vải lý tưởng cho các sản phẩm cần độ mềm mại và linh hoạt. Cotton vốn nổi tiếng với khả năng thấm hút mồ hôi và thông thoáng, khi được pha thêm spandex sẽ tăng thêm độ co giãn và khả năng giữ form sau nhiều lần giặt.
Vải cotton spandex thường có độ mịn cao, không quá dày, mang lại cảm giác thoải mái, dễ chịu khi mặc. Đây là loại chất liệu rất phù hợp với các trang phục ôm sát như áo thun body, áo sơ mi form slim-fit, legging thể thao hoặc quần short ôm. Đặc biệt, vải không bị bai nhão nhanh, bám sát cơ thể mà vẫn cho phép vận động linh hoạt.
Poly pha spandex
Poly pha spandex là loại vải tổng hợp được tạo thành từ sợi polyester kết hợp với một tỷ lệ nhỏ spandex (thường 5–15%). Polyester là sợi nhân tạo có đặc tính bền chắc, không thấm nước và nhanh khô; khi thêm 5% spandex vào, vải trở nên đàn hồi hơn, mềm mại hơn và dễ mặc hơn trong các hoạt động thể chất.
Vải poly pha spandex có bề mặt hơi bóng nhẹ, giữ màu rất tốt và ít bị nhăn. Loại vải này thường được dùng trong áo thể thao, quần chạy bộ, áo khoác gió, đồ tập gym… Không chỉ mang lại vẻ ngoài khỏe khoắn, năng động mà còn giúp người mặc cảm thấy nhẹ nhàng, thoải mái khi vận động cường độ cao.
Vải len pha spandex
Vải len pha spandex là chất liệu được tạo thành từ sợi len tự nhiên (thường từ lông cừu) kết hợp với một tỷ lệ nhỏ sợi spandex (thường 2–10%). Sự pha trộn này giúp giữ nguyên đặc tính ấm áp, mềm mại của len, đồng thời tăng độ co giãn, đàn hồi và ôm dáng cho trang phục.
Nhờ khả năng giữ nhiệt tốt và linh hoạt khi vận động, vải len pha spandex thường được ứng dụng trong các sản phẩm mùa đông như áo len body, legging giữ nhiệt, áo khoác dáng ôm hoặc đầm dệt kim. Chất vải này cũng giúp hạn chế tình trạng bai dão, nhão form sau thời gian sử dụng.
Ứng dụng vải elastane trong thời trang
Hiểu spandex là gì giúp ta thấy rõ vì sao nó được ứng dụng nhiều đến vậy. Tại Canifa, sợi spandex được sử dụng thông minh để tạo nên các sản phẩm co giãn, ôm dáng mà vẫn thoải mái cho người mặc. Sản phẩm tiêu biểu như:
- Áo chống nắng, áo khoác co giãn 2 chiều, dễ vận động.
- Áo polo, áo thun, áo sơ mi cotton-spandex giúp giữ form, không bị bai nhão.
- Đồ thể thao như quần short, quần jogger, legging ôm sát.
- Cardigan, áo khoác nhẹ, dùng vải len pha spandex vừa ấm vừa đàn hồi.
Chính nhờ sự linh hoạt của spandex, các thiết kế của Canifa vừa trẻ trung, năng động mà vẫn đảm bảo tính ứng dụng cao.
Xem ngay: Các mẫu áo phông nam đẹp | Áo thun nữ đẹp | Áo thun nữ có cổ | Áo polo nam hàng hiệu tại Canifa
Cách giặt, bảo quản đồ từ sợi spandex
Vì cấu trúc đặc biệt nên đồ làm từ spandex cần giặt nhẹ nhàng. Hạn chế dùng nước nóng, tránh chất tẩy mạnh. Nếu có thể, hãy giặt tay hoặc giặt máy với túi giặt riêng biệt. Tránh phơi trực tiếp dưới nắng gắt hoặc sấy ở nhiệt độ cao để bảo toàn độ đàn hồi.
Qua bài viết, bạn đã hiểu rõ spandex là gì và lý do nó được mệnh danh là “sợi co giãn vạn năng” trong ngành thời trang. Spandex là thành phần không thể thiếu trong các dòng sản phẩm của Canifa từ thể thao đến thời trang thường ngày. Hãy khám phá ngay bộ sưu tập ứng dụng vải spandex tại Canifa để tận hưởng cảm giác thoải mái, tự do và luôn tự tin với mỗi bước di chuyển!
