Thời trang nhanh đang thống trị thị trường may mặc toàn cầu với những thiết kế thời thượng và mức giá phải chăng. Tuy nhiên, đằng sau vẻ hào nhoáng ấy là những hệ lụy nghiêm trọng với môi trường và xã hội. Cùng Canifa tìm hiểu toàn cảnh về hiện tượng này và tìm kiếm giải pháp tiêu dùng bền vững trong bài viết sau.
Thời trang nhanh là gì?
Thời trang nhanh là mô hình sản xuất quần áo chi phí thấp, phản ứng nhanh với các xu hướng mới. Thay vì 4 mùa mỗi năm, thương hiệu có thể ra hàng chục bộ sưu tập, thậm chí mỗi tuần. Chuỗi cung ứng tối ưu và sản xuất công nghiệp giúp đưa sản phẩm từ sàn diễn đến cửa hàng chỉ trong vài tuần.
Mô hình này khuyến khích người tiêu dùng mua sắm thường xuyên với giá phải chăng. Quần áo trở thành sản phẩm tiêu dùng nhanh, dễ thay thế khi xu hướng mới xuất hiện.
Lịch sử hình thành và phát triển của thời trang nhanh
Xu hướng thời trang nhanh trên thế giới
Thị trường thời trang nhanh toàn cầu tăng mạnh trong hai thập kỷ qua, với sản lượng quần áo tăng gấp đôi từ 2000 đến 2014. Người tiêu dùng châu Âu và Bắc Mỹ mua nhiều hơn 60% so với 15 năm trước và sử dụng quần áo ngắn hơn một nửa.
Các thương hiệu như Zara, H&M, Uniqlo, Forever 21 trở nên phổ biến toàn cầu. Tuy nhiên, làn sóng cách mạng thương hiệu cảnh báo tác động môi trường, xã hội, thúc đẩy minh bạch chuỗi cung ứng và thuế thời trang nhanh.
Xu hướng thời trang nhanh ở Việt Nam và nêu ra một vài thương hiệu nổi bật
Tại Việt Nam, thời trang nhanh phát triển mạnh từ đầu những năm 2010 nhờ tầng lớp trung lưu tăng và nhu cầu tiêu dùng thời trang cao. Các thương hiệu quốc tế như Zara, H&M, Uniqlo mở cửa hàng tại các thành phố lớn, thu hút nhiều khách hàng trẻ.
Bên cạnh đó, các thương hiệu nội địa cũng áp dụng mô hình tương tự, làm thị trường đa dạng hơn với chuỗi cửa hàng và nền tảng thương mại điện tử giá rẻ. Giới trẻ đô thị mua sắm theo xu hướng, thay đổi tủ đồ thường xuyên nhờ mạng xã hội và các nền tảng như Shopee, Lazada.
Những lợi ích hào nhoáng của thời trang nhanh
Thời trang nhanh mang đến nhiều lợi ích đáng kể cho người tiêu dùng. Trước hết, nó giúp mọi người thu nhập trung bình và thấp tiếp cận trang phục hợp thời giá phải chăng. Sự đa dạng giúp người mua liên tục làm mới tủ đồ, thu hút giới trẻ theo xu hướng mạng xã hội.
Về kinh tế, ngành công nghiệp này tạo ra hàng triệu việc làm toàn cầu, giúp nhiều quốc gia đang phát triển tăng trưởng nhờ dệt may. Các thương hiệu lớn đóng góp vào GDP và thuế, đồng thời dân chủ hóa phong cách, cho phép mọi người thể hiện bản thân.
Những tác hại lâu dài của thời trang nhanh
Mặc dù có lợi ích ngắn hạn, thời trang nhanh gây hậu quả nghiêm trọng lâu dài cho môi trường và xã hội. Đây là một trong những ngành công nghiệp gây ô nhiễm nhất thế giới, chỉ đứng sau ngành dầu mỏ.
Tác động đến môi trường
Ngành thời trang nhanh là nguồn thải carbon lớn thứ hai thế giới, chiếm khoảng 10% khí thải nhà kính. Sản xuất một chiếc áo phông cotton tiêu tốn đến 2.700 lít nước, đủ cho một người uống 2,5 năm.
Việc sử dụng chất liệu tổng hợp như sợi polyester không chỉ tiêu tốn tài nguyên hóa thạch mà còn tạo ra vi nhựa khi giặt. Hóa chất nhuộm vải gây ô nhiễm nguồn nước, nhiều sông gần khu công nghiệp dệt may không còn sinh vật sống. Hơn 85% sản phẩm cuối cùng vào bãi rác, với chỉ dưới 1% được tái chế.
Tác động đến xã hội
Đằng sau mức giá rẻ bèo là sự bóc lột lao động nghiêm trọng. Công nhân dệt may ở nhiều nước đang phát triển làm việc trong điều kiện nguy hiểm, lương thấp, nhiều trường hợp không được trả thêm giờ và bị tước quyền lợi cơ bản.
Vụ sập Rana Plaza ở Bangladesh năm 2013 khiến hơn 1.100 công nhân thiệt mạng, phơi bày tình trạng an toàn lao động kém và thúc đẩy yêu cầu minh bạch chuỗi cung ứng. Nạn lao động trẻ em cũng phổ biến, đặc biệt trong thu hoạch bông, thêu ren hay đính kết, nhiều trẻ phải bỏ học, mất cơ hội giáo dục.
Tác động đến người tiêu dùng
Văn hóa thời trang nhanh đã và đang thúc đẩy tiêu dùng quá mức, tạo vòng luẩn quẩn của sự không thỏa mãn. Người tiêu dùng liên tục mua sắm theo xu hướng, dẫn đến căng thẳng tài chính và lãng phí.
Để tối ưu chi phí, hàng loạt món đồ thời trang chất lượng thấp được sản xuất. Hậu quả là chúng rất nhanh hỏng, mất form, phai màu, tạo ra rác thải lớn và tốn kém chi phí thay thế. Hóa chất còn sót lại trên quần áo cũng có thể gây dị ứng, kích ứng da và ảnh hưởng lâu dài đến nội tiết.
Giải pháp nào cho thời trang nhanh?
Tiêu dùng thông minh
Người tiêu dùng đóng vai trò quan trọng trong thay đổi ngành thời trang. Nguyên tắc đầu tiên là mua ít hơn nhưng chọn sản phẩm chất lượng cao hơn để có thể sử dụng lâu dài trong nhiều năm.
Trước khi mua, hãy tự cân nhắc tần suất bạn mặc món đồ đó thật kỹ. Ngoài ra, bạn cũng cần học cách chăm sóc quần áo đúng cách để kéo dài tuổi thọ. Mua đồ cũ, trao đổi với bạn bè hoặc thuê trang phục cho dịp đặc biệt cũng là cách tiêu dùng thông minh và bền vững.
Ủng hộ thời trang bền vững
Việc tìm hiểu và ủng hộ các thương hiệu cam kết minh bạch chuỗi cung ứng và đối xử công bằng với người lao động là rất quan trọng. Nhiều thương hiệu Việt Nam nỗ lực sản xuất thân thiện môi trường, sử dụng chất liệu tự nhiên và quy trình sản xuất có trách nhiệm.
Ủng hộ phong trào thời trang địa phương và nghệ nhân truyền thống giúp bảo tồn kỹ thuật thủ công và tạo sinh kế bền vững cho cộng đồng. Những sản phẩm làm thủ công thường có chất lượng cao hơn, mang giá trị văn hóa và có câu chuyện ý nghĩa đằng sau.
Cân bằng giữa thời trang nhanh và nhu cầu cá nhân
Thực tế, không phải ai cũng có khả năng từ bỏ hoàn toàn thời trang nhanh. Điều quan trọng là tìm được sự cân bằng phù hợp với hoàn cảnh cá nhân. Ví dụ nguyên tắc 80-20: 80% tủ đồ là món cơ bản chất lượng tốt, 20% là món theo xu hướng từ thương hiệu giá rẻ.
Bạn có thể đầu tư vào sơ mi trắng, quần jeans, áo khoác và giày dép chất lượng tạo nền tảng bền vững. Món theo xu hướng hoặc dịp đặc biệt có thể linh hoạt hơn. Hiểu về tác động của thời trang và chia sẻ kiến thức giúp tạo áp lực buộc thương hiệu cải thiện, thúc đẩy thay đổi tích cực toàn ngành.
Mua ngay: quần jean nam – áo khoác nam – quần jean nữ – áo khoác nữ
Thời trang nhanh không phải là giải pháp duy nhất và đã đến lúc chúng ta cần suy nghĩ lại về cách tiêu dùng thời trang. Bằng việc lựa chọn thông minh và ủng hộ các thương hiệu như Canifa, mỗi người đều có thể góp phần tạo nên một ngành công nghiệp thời trang bền vững hơn cho thế hệ tương lai. Cùng đón đọc các thông tin hữu ích khác từ trang web nhé!
